در زبان ترکی برخی کلمات مرکب و اصطلاحاتی وجود دارد که از ترکیب نامِ یک عضو بدن با یک قید یا صفت به وجود آمده و در بیشتر موارد معنا و مفهومی متفاوت از معنای اجزای تشکیل‌دهنده‌اش دارد. چند نمونه:
۱) اَلی دُولی ( دست پُر)
۲) اَلی اوزون ( متجاوز)
۳) اَلی دالی ( فقیر)
۴) اَلی اَیری( دزد)
۵) اَلی یونگول ( بابرکت)
۶) اَلی آغیر ( بی خیر و برکت)
۷) اَلی بوش ( بیکار)
۸) اَلی سولی(ماهر - کاربلد)
۹) اَلی آچیق ( دست و دل باز)
۱۰) آل ایاقسیز ( دست و پا چلفتی)
۱۱) دیرناقسیز( بی انصاف- خسیس)
۱۲) قلبی قره ( متعصب شدید)
۱۳) قارنی زیغلی ( حسود)
۱۴) قیچی اوزون (کسی که یک جا بند نمیشود)
۱۵) دیلی اوزون ( زبان دراز)
۱۶) قورساق سیز ( کم صبر و تحمل)
۱۷)جیرت قوز ( کسی که زود از کوره در میرود)
۱۸)گُونی قالین( نفهم- یک دنده- لجباز)
۱۹) اوزی قره ( روسیاه)
۲۰) گُزی قره ( عزیزِ دل)
۲۱)شور گُز ( هیز)
۲۲) اَتی آجی (آدم نچسب - گوشت تلخ)
۲۳)آل یاناق ( خونگرم)
۲۴)بویوک باش ( کلّه گنده)
۲۵) باشی سویوق( بی قید ، بی تفاوت ،بی دقت)
۲۶) باشی اَشاغی( محجوب- سر به زیر)
۲۷) بوینو بوکوک( بیکس ،یتیم)
۲۸)بورنی هاوالی ( پرفیس و افاده)
۲۹) گودنسیز ( ندید بدید ،نامعقول)
۳۰)آلنی آچیق ( روسفید - کار درست)
۳۱) باشی داشلی( بدبخت - بیچاره)
۳۲) باشی آلچاق( بی آبرو- گناهکار)
۳۳) باشی اوجا ( سربلند)
۳۴) گُزی دار ( بدخواه - پخیل)
۳۵)گُزی توخ ( چشم پر- بی نیاز)
۳۶)قولاغی توکلو ( متحجر- خرافاتی)
۳۷) آغزی بوتون ( رازدار)
۳۸) آغزی آچیق ( متعجب)
۳۹) آغزی پوزوق ( فحاش)
۴۰) اَنگی بوش ( پر حرف)
۴۱) بوینی یوغون (ظالم، گردن کلفت)
۴۲)کال بئیین ( نفهم)
۴۳) قوش بئیین( کم عقل)
۴۴)گُزی آج ( طمعکار)
۴۵)اورگی صاف ( ساده دل)
۴۶)دیلی آجی( کسی که زبانش تلخ است)
۴۷) قارنی ییرتیق ( سخن چین)
۴۸) آغزی چیریق ( سخن چین)
۴۹) اوزی قیرمیزی ( پررو - بی حیا)
۵۰) دیلی پوتموش(کسیکه زبانش اختلاف میندازد)
